اربگم راز دلم سیت بگریوی سی ولاتم
نه کسی ویده به امداد ونه کس داده نجاتم
صف بسته غم درد زمونه من هر مال
بالنده این باغ اشکسته پروبال
بختیاریها از نژاد اصیل آریایی وقدیمی ایرانی اند ،اینان از محل نزول سفینه نوح که در محل ارمنستان وجبال آرارات باشد روبه مشرق حرکت نمودند ارمنستان بعداز طوفان جز ایالت آران که اصل وریشه کلمه ایران است بوده است باتجسسهایی که در تنگ پبده در کوههای بختیاری صورت گرفته کهن ترین آثار حیات بشری بعدازدوران طوفان رابدست آورده اند در نتیجه ان تجسس ها وتلاشها باستان شناسان به بازمانده آثاری از اولین تجمعات شهری در این قلمرو دست یافته اند
ایل بختیاری یکی از ایلات مهم جهان وبزرگترین ایل ایران است که بیش از پنج میلیون جمعیت دارد بطور کلی محدوده ایل بختیاری در جنوب کشور در بین سرزمین کوهستانی ومرتفع شمال وشرق چهارمحال وبختیاری ولرستان وسرزمین جلگه گرمسیر مغرب وجنوب خوزستان وکهگیلویه واقع شده است
قلمرو جغرافیایی یا خاک بختیاری شامل ارتفاعات زاگرس وبخشهایی از جلگه خوزستان واصفهان میباشد این قلمرو دارای مرکزیت شهرکرد بوده واز شمال به اصفهان ولرستان واز شرق به کهگیلویه واز مغرب به خوزستان واز جنوب به بهبهان منتهی میشود
براساس نوشته های دکتر امان الهی- بختیاریها از بزرگترین قومهای ایرانی هستند که نزدیک سه هزار سال پیش میزیسته اندوهمانند دیگر اریاییها از آسیای میانه به ایران آمدند
لوریمر شرق شناس در کتاب لهجه شناسی مینویسد بختیاریها یکی از تیره های آریایی ونژاد اصیل ایرانی هستند واز لحاظ فکری وجسمی وطرز عادات شواهدی در دست است که معتقد شویم بختیاریها از نژادایزانی کامل واصیل بوده واز حمله اعراب واسکندر ومغول مصون بوده اند بختیاریهای امروز فرزندان همان نیاکانی هستند که ان سرزمین را در قرنها پیش در اختیار داشته اند برخی از مورخان از رابطه لغوی بین باختری وبختیاریها استفاده کرده وآنها را از نژاد باختریان به حساب میاورند ریشه لغوی واژه بختیاری را همان باختر میدانندهرودت یکی از مورخان مینویسد بختیاریها از نژاد قدیم ایرانیان هستند که از سمت جبال آرارات وقفقاز به سوی مشرق حرکت کردندجماعتی از ایشان به سوی رود جیحون (دیاربلخ)رسیدند وچون اراضی خوب ووسیعی داشت ان را به فال نیک گرفته ودر کنار نهر آبی که زهار نامیده میشد سکنی گزیدند و ان محل را بخت آر نامیدند وچون از باختر میامدند همسایگان اهنا را باختری میخواندند پیدایش قوم لر به نوشته حمدالله مستوفی به اواخر قرن سوم هجری میرسد و تقسیم بندی ان به دو گروه لر بزرگ ولر کوچک از قرن چهار دانسته شده است وسپس لربزرگ در زمان صفویه به بختاریها شهرت یافت وکهگیلویه از ان جداشد مردم این منطقه از اختلاط وآمیزش با نزادهای دیگر مصون بوده ومورد تعرض بیگانگان قرار نگرفته انددر خلاصه میتوان گفت بختاریها ایرانیان عیلامی زاگرس هستندوبه دلیل شرایط زندگی خود که عشایری وکشاورزی وکوچ نشینی است خاستگاه اقامتی زاگرس را بخاطر شرایط مساعد برای خود برگزیدند بختیاریها دارای روحیه سلحشوری انسان دوستی ومهمان پذیر وهمچنین امید دستان پناهجویان بوده وخواهند بود این قوم علارغم حضور حکامان در این سرزمین وگاهی تلاش انها در جهت تخریب چهره فرهنگی وسیاسی واحتماعی این قوم به لطف خدا این ملت ودیار هیچ وقت تار وتاریک نبوده وبلکه همواره جلوه گاه وگنجینه های معنوی ورازهای سر به مهر تاریخ است که یکی پس از دیگری نمایان میشود
وجود دولتهای مقتدری چون عیلام(شوش)-آنزان(ایذه)-پارسوماش(مسجدسلیمان)و......حکایت از سکونت گاه وقدمت تاریخ بختیاری دارد گویش لری از گویش های جنوب غربی واز زبانهای ایرانی محسوب میشود که ریشه هند واروپایی دارد اولین منبعی که از گویش لری یاد کرده است تاریخ گزیده است این زبان از اصیل ترین ودست نخورده ترین زبانهاست گویش بختیاری گویش کاملی است ودارای خصوصیات وویزگیهای آوایی خاص خود ودارای گستره وسیعی از کلمات والفاظ وترکیبات میباشد وهمانطور که نویسندگان وباستانشناسان نوشته اند این زبان این گویش را اصیل وباستانی می دانند در گفتار آینده به فرهنگ ان قوم بزرگ ایرانی پرداخته میشود
سرور مهندس سلطان
